In Frankrijk gebruikt 40 % van de 75-plussers minstens 7 geneesmiddelen tegelijk.volgens de Assurance Maladie. Een cijfer dat een weinig bekend volksgezondheidsprobleem onthult: de polymedicatiedie verantwoordelijk is voor 130.000 ziekenhuisopnames onder ouderen per jaar.
In dit artikel deel ik concrete oplossingen om deze risico's te verminderen, gebaseerd op mijn 15 jaar ervaring in de geriatrie en de nieuwste wetenschappelijke studies.
Polymedicatie begrijpen: tussen noodzaak en gevaar
Polymedicatie verwijst naar het regelmatige gebruik van minstens 5 verschillende medicijnen. Bij oudere mensen kan dit fenomeen worden verklaard door de toename van chronische ziekten: hypertensie, diabetes, artrose, enz.
Er bestaan twee soorten naast elkaar :
- Passende multimedicatie essentieel voor de behandeling van gelijktijdige ziekten (bijv. antistollingsmiddel + antihypertensivum + antidiabeticum).
- Ongepaste multimedicatie : medicijnen die overbodig zijn of voorgeschreven worden om de bijwerkingen van andere behandelingen tegen te gaan (zoals deze slaappil die toegevoegd wordt om een te sterk diureticum te compenseren).
In mijn praktijk ontmoette ik mevrouw Dupont, 82 jaar oud, die 12 verschillende recepten had. Na analyse van de situatie hebben we haar lijst teruggebracht tot 8 essentiële geneesmiddelen door dubbele recepten en verouderde behandelingen te elimineren.
De 5 grootste risico's (en hoe erop te anticiperen)
- Geneesmiddeleninteracties
Een ontstekingsremmer in combinatie met een antistollingsmiddel kan inwendige bloedingen veroorzaken. Belangrijkste advies met hulpmiddelen zoals de Theriac om combinaties met een hoog risico te controleren. - Cascaderende bijwerkingen
Anticholinergica (incontinentiemedicijnen) verhogen het risico op vallen bij 68 % van de patiënten. - Cognitieve stoornissen
Een onderzoek van Inserm toont aan dat 3 psychotrope medicijnen het risico op dementie met een factor 4 verhogen. - Fouten bij naleving
Met 5 of meer medicijnen per dag vergeet 60 % van de senioren minstens één medicijn per week in te nemen. - Overbelasting van lever en nieren
Het metabolisme van oudere mensen is 40 % langzamer dan op 30-jarige leeftijd. De juiste dosering is essentieel.
3 bewezen strategieën voor een veilige behandeling
Jaarlijkse "medicatiebeoordeling
Doel Evalueer elke behandeling opnieuw met je arts.
- Praktische checklist :
- Medicijnen nog nuttig?
- Niet-farmacologische alternatieven (lichaamsbeweging, dieet)?
- Doseringen aangepast aan leeftijd en gewicht?
Casestudy De heer Martin, 78 jaar oud, had 10 jaar lang een antihypertensivum geslikt zonder herbeoordeling. Na een Holter-bloeddruktest konden we zijn dosis halveren.
Antiterreurorganisatie
- Elektronische pillendispenser met alarm (voorbeeld: Hero-model).
- Follow-up boekje :
- Vangtijden.
- Gevoelde effecten.
- Bloeddruk/bloedglucose indien nodig.
Tip Maak foto's van al je recepten met je smartphone, zodat je ze bij je hebt als je op consult komt.
Medische tele-assistentie
Diensten zoals Mijn Mobiele Apotheek aanbieden :
- Herinneringen per sms.
- Thuisbezorging van medicijnen gesorteerd op dosis.
- Automatische waarschuwing wanneer interactie wordt gedetecteerd.
De sleutelrol van verzorgers: 5 vragen om systematisch te stellen
- "Vervangt dit nieuwe medicijn een oud medicijn?
- "Wat is het specifieke doel van deze behandeling?
- "Is er een versie met verlengde afgifte om de inname te verminderen?"
- "Kunnen we dit medicijn tijdelijk stopzetten om het nut ervan te testen?
- "Met wie moet ik contact opnemen in geval van een bijwerking?
Mijn 7-stappen "nul risico" routine
- Ochtend Neem de medicatie in met een groot glas water (nooit grapefruitsap, dat interfereert met 85 moleculen).
- Midi Ontlasting controleren (spijsverteringsbloeding = eerste waarschuwingsteken).
- 16h Telefoontje naar mijn arts-assistent om de doses te bevestigen.
- Avond De pillendoos klaarmaken met mijn kleindochter (een moment van medeplichtigheid).
- Elke 1e van de maand Wegen en bloeddruk meten.
- Elke 3 maanden Nier- en leverbloedonderzoek.
- Jaarlijks : Simulatiesessie voor recepten met mijn apotheker.
Natuurlijke alternatieven gevalideerd door de wetenschap
Om het aantal tabletten te verminderen, integreer ik geleidelijk :
- Kurkuma (600 mg/dag) → ontstekingsremmend.
- Omega-3 (1 g/dag) → cardiovasculaire bescherming.
- Nordic Walking 30 min/dag → equivalent van een licht antihypertensivum.
Samenvatting Polymedicatie is niet onvermijdelijk. Mijn ervaring is dat een driemaandelijkse herziening van behandelingen het aantal geneesmiddelgerelateerde ziekenhuisopnames met 30 % kan verminderen. De uitdaging? Een balans vinden tussen de behoefte aan voorzichtigheid en het behouden van de kwaliteit van leven.
